Artykuł
Rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi.
Czapli Wierch
Data uznania: 07.04.1960 r.
Powierzchnia: 5,2600 ha – obejmuje część działki nr 340 obręb Radogoszcz
Rodzaj rezerwatu: leśny
Typ rezerwatu: fitocenotyczny, podtyp rezerwatu: zbiorowisk leśnych
Typ ekosystemu: leśny i borowy, podtyp ekosystemu: borów mieszanych nizinnych
Celem ochrony w rezerwacie jest zachowanie fragmentu typowego dla Borów Tucholskich ekosystemu kontynentalnego boru mieszanego wraz z istniejącym starodrzewem sosnowym naturalnego pochodzenia. Ochronie podlegają miejsca lęgowe (kolonia ok. 30 gniazd) czapli siwej, liczne gatunki kaczek, ptaki drapieżne oraz nadbrzeżny, liczący 200 lat bór sosnowy. Flora rezerwatu nie przedstawia wysokiej wartość ze względu na udział cennych gatunków roślin. Stwierdzono tu występowanie 4 taksonów objętych ochroną ścisłą lub częściową, 1 takson grzybów pod ochroną ścisłą 5 gatunków mchów pod ochroną częściową oraz liczną grupę porostów chronionych lub rzadkich (3 gatunki objęte ochroną ścisłą, 5 taksonów objętych ochroną częściową, 1 gatunek porostów znajdujących się na czerwonej liście porostów Polski). Jest to typowy obraz szaty roślinnej regionalnie przyporządkowany Borom Tucholskim.
Krzywe Koło w pętli Wdy
Data uznania: 09.04.1960 r.
Powierzchnia: 10,0300 ha – obejmuje część działki 351/1 obręb Suchobrzeźnica
Rodzaj rezerwatu: leśny
Typ rezerwatu: biocenotyczny i fizjocenotyczny, Podtyp rezerwatu: biocenoz naturalnych i półnaturalnych
Typ ekosystemu: leśny i borowy, podtyp ekosystemu: lasów mieszanych nizinnych
Celem ochrony w rezerwacie jest zachowanie stanowiska grądu subkontynentalnego Tilio-Carpinetum z udziałem licznych rzadkich, zagrożonych i chronionych gatunków roślin. Na terenie Rezerwatu występują następujące gatunki roślin, podlegające ochronie całkowitej: Wawrzynek Wilcze Łyko, Kruszczyk Rdzawoczerwony, Lilia Złotogłów, Widłak Jałowcowaty, Jarząb Brekinia; podlegające ochronie częściowej: Marzanka wonna, Konwalia majowa, Paprotka zwyczajna; a także rzadka roślinność w skali regionu: Kopytko pospolite, Dzwonek pokrzywo listny, Goździk kropkowany, Kokorycz pusta, Fiołek Przedziwny, Bodziszek Leśny.
Zdrójno
Data uznania: 01.01.1984 r.
Powierzchnia: 168,97 ha, obejmuje część działek 294, 295, 318/2, 319/1, 332, 333/1, 333/2, 344, 321/1, 322, 334, 345, działki 320, 13, 16, 19, 336, obręb Kasparus
Rodzaj rezerwatu: leśny
Typ rezerwatu: biocenotyczny i fizjocenotyczny, podtyp rezerwatu: biocenoz naturalnych i półnaturalnych
Typ ekosystemu: różnych ekosystemów, podtyp ekosystemu: lasów i wód
Celem ochrony w rezerwacie jest zachowanie ekosystemów jeziora i rzeki Brzezianek oraz otaczających je lasów stanowiących obszar występowania wielu rzadkich gatunków roślin i zwierząt, głównie bobrów i ptaków.
Jezioro Udzierz
Data uznania: 22.06.2000 r.
Powierzchnia 229,88 ha, obejmuje działki nr 329, 346/2, 346/3, 375 i 378/11 obręb Bukowiny.
Otulina obejmuje obszar o powierzchni 244,82 ha.
Rodzaj rezerwatu: faunistyczny
Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie zróżnicowanej gatunkowo i ilościowo ornitofauny, flory oraz interesujących zbiorowisk roślinnych Jeziora Udzierz i części otaczających je szuwarów, torfowisk i łąk.
Rzadkie ptactwo wodne występujące w rezerwacie to: gęś gęgawę, żurawia, bąka, perkoza, łabędzia niemego, cyraneczkę i wiele innych. Z ptaków drapieżnych – orzeł bielik, trzmielojad, gołębiarz, krogulca, sokół wędrowny, kobuz, rybołów, kania czarna i błotniak stawowy. Ornitolodzy doliczyli się 22 gatunków ptaków przelatujących. Rezerwat jest dla ptaków wspaniałym siedliskiem. Rzadkimi gatunkami są przedstawiciele storczyków (Orchidaceae), ginących nie tylko w Polsce, ale i w całej Europie: lipiennik Loesela, listera jajowata, kruszczyk szerokolistny, kruszczyk błotny, stoplamek krwisty i szerokolistny. Stwierdzono występowanie na tym obszarze 44 zbiorników roślinnych. Na uwagę zasługuje fakt, że nie rośnie tu zespół "lilii wodnych" -jeden z najpospolitszych w Polsce zbiorowisk roślin wodnych, powszechny w płytkich wodach eutroficznych, uznawany za główne stadium sukcesji prowadzącej do lodowacenia zbiorników. Świadczy to o odmiennie przebiegającej sukcesji na tym terenie. Obecność niektórych zbiorowisk jak Sciretummaritimiw postaci z oczeretem, a brak innych pospolitych zbiorowisk wodnych i szuwarowych, występowanie licznych grzybów, bogactwa flory roślin niższych, a przede wszystkim naczyniowej na stosunkowo małej powierzchni i przy zawężonym wachlarzu siedlisk, czyni z rezerwatu obiekt o ciągach sukcesyjnych rzadziej spotykanych w naszym kraju, obiekt interesujący pod względem przyrodniczym.